Biolodzy z Uniwersytetu Wrocławskiego w sprawie klimatycznego stanu wyjątkowego
Źródło obrazka: https://pixabay.com/pl/zmiany-klimatu-globalne-ocieplenie-2063240/
Rada Wydziału Nauk Biologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego przyjęła w październiku Stanowisko w sprawie kryzysu klimatyczno-ekologicznego, w którym wzywa władze swojej uczelni do ogłoszenia „klimatycznego i środowiskowego stanu wyjątkowego” i podjęcia kroków w celu dostosowania uczelni do tej sytuacji oraz umożliwienia jej naukowcom zaangażowanie się dialog społeczny na ten palący temat. Poniżej prezentujemy treść rzeczonej uchwały. Więcej na ten temat na stronie Wydziału Nauk Biologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego. Biolodzy zaproponowali też konkretne kroki jakie powinien podjąć Uniwersytet Wrocławski.
Postępujące ocieplanie się klimatu i nadmierna eksploatacja zasobów planety zagrażają funkcjonowaniu biosfery i podstawom istnienia cywilizacji ludzkiej [1-3]. Konieczne jest natychmiastowe podjęcie działań mających na celu usunięcie ich przyczyn i minimalizowanie skutków. Są to obecnie najpilniejsze wyzwania stojące przed ludzkością, a ich bagatelizowanie jest objawem skrajnej nieodpowiedzialności.
Dlatego też Rada Wydziału Nauk Biologicznych UWr. zwraca się do władz Uniwersytetu o niezwłoczne ogłoszenie na naszej Uczelni „klimatycznego i środowiskowego stanu wyjątkowego” oraz powołanie interdyscyplinarnego zespołu naukowców, którzy podejmą dialog społeczny, wykonają audyt kosztów środowiskowych funkcjonowania Uniwersytetu, a także przygotują merytoryczne podstawy włączenia się uczelni w debatę publiczną dotyczącą kryzysu klimatycznego i ekologicznego.
Główną przyczyną kryzysu klimatycznego jest – oparta o eksploatację kopalnych źródeł energii – gospodarka ludzka. Dane Międzynarodowego Panelu ds. Zmian Klimatu (IPCC) ogłoszone w 2018 niezbicie dowodzą, że dla ograniczenia tych zjawisk kryzysowych konieczne jest utrzymanie wzrostu globalnej temperatury znacznie poniżej progu 2°C (IPCC 2018, Raport Specjalny Ocieplenie o 1.5°C] [4]). Wymaga to niezwłocznego podjęcia zdecydowanych działań, redukcji emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 45% w ciągu najbliższych 10 lat (World Scientists’ Warning [3], Raport IPCC [4]). Tylko natychmiastowe ich podjęcie może zredukować koszty kryzysu, uchronić Ziemię przed załamaniem się złożonych układów ekologicznych koniecznych dla utrzymania jakości życia na naszej planecie (World Scientists’ Warning [2], Raport IPBES [3]).
Wskutek nadmiernej eksploatacji środowiska pogarsza się stan ekosystemów, od których zależy egzystencja ludzi i przetrwanie innych organizmów, niejednokrotnie stanowiących podstawowe lub potencjalne źródła żywności. W ogłoszonym niedawno raporcie Międzynarodowej Platformy Naukowo-Politycznej ds. Różnorodności Biologicznej i Usług Ekosystemowych (IPBES) [2] wskazano, że milion gatunków roślin i zwierząt jest zagrożonych wymarciem w najbliższych dekadach. Kontynuowanie obecnego nurtu rozwoju gospodarczego już w perspektywie najbliższego ćwierćwiecza zagrozi podstawom gospodarki światowej, gdyż zniszczy środowisko życia wielu organizmów oraz zagrozi bezpieczeństwu żywnościowemu i zdrowiu publicznemu.
Jako grupa zawodowa obdarzona szczególnym zaufaniem społecznym, my – pracownicy Uniwersytetu – mamy moralne zobowiązanie, by przekazywać rzetelną wiedzę o zmianach klimatycznych i towarzyszących im procesach stanowiących zagrożenie dla przetrwania naszej cywilizacji. Pragniemy, aby wiedza o globalnych zagrożeniach środowiskowych była upowszechniana wśród naszych studentów, obywateli, a przede wszystkim w gronie decydentów wszystkich szczebli. Jako naukowcy deklarujemy gotowość wzięcia odpowiedzialności za kompetentne, zgodnie ze stanem aktualnej wiedzy naukowej kształcenie społeczeństwa i uświadamianie zagrożeń wynikających z globalnych zmian klimatu.
Inspirację dla naszej Uchwały stanowią działania podejmowane w wielu miejscach na świecie. Klimatyczny stan wyjątkowy ogłosiły niedawno parlamenty Wielkiej Brytanii, Irlandii i Kanady [5]. Podobne decyzje podjęły też niedawno uniwersytety w Bristolu, Newcastle, Edynburgu, Exeter [6]. Zgadzamy się ze stanowiskiem Komitetu Geofizyki PAN w sprawie postępującej zmiany klimatu ogłoszonym w dniu 24 maja 2018 roku [7]. Solidaryzujemy się ze stanowiskiem Rady Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego z 28 maja 2019r. i popartej przez Senat w dniu 5 czerwca 2019 r., w sprawie przyjęcia deklaracji dotyczącej zmian klimatu [8]. Wyrażamy również poparcie dla uchwały Rady Wydziału Biologii Uniwersytetu Jagiellońskiego wzywającej naukowców, władze państwowe i samorządowe, a także wszystkich obywateli do podjęcia natychmiastowych działań w odpowiedzi na kryzys klimatyczny i ekologiczny [9], a także dla uchwał Rady Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Śląskiego z 28 czerwca 2019 w sprawie ogłoszenia klimatycznego i środowiskowego stanu wyjątkowego w Uniwersytecie Śląskim [10] i Rady Wydziału Biologii uniwersytetu Warszawskiego w sprawie kryzysu klimatyczno-ekologicznego z dnia 23 września 2019 [11]. Popieramy tezy listu otwartego „O Uniwersytet odpowiedzialny wobec społeczeństwa i wobec planety”, zainicjowanego przez naukowców z Instytutu Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego [12].
Odnośniki
[1] IPCC Special Report on Climate Change, Desertification, Land Degradation, Sustainable Land Management, Food Security, and Greenhouse gas fluxes in Terrestrial Ecosystems https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/2019/08/4.-SPM_Approved_Microsite_FINAL.pdf
[2] Report on biodiversity and ecosystem services of the Intergovernmental Science-Policy Platform on Biodiversity and Ecosystem Services, Paryż, 29.05.2019 https://www.ipbes.net/system/tdf/ipbes_7_10_add-1-_advance_0.pdf?file=1&type=node&id=35245.
[3] Ripple et al. 2019. World Scientists’ Warning of a Climate Emergency Bioscience, in press.https://scientistswarning.forestry.oregonstate.edu/sites/sw/files/climate%20emergency%20Ripple%20et%20al%20%208-16-19.pdf
[4] https://treaties.un.org/pages/ViewDetails.aspx?src=TREATY&mtdsg_no=XXVII-7- Paris Climate Agreement 2015d&chapter=27&clang=_en; https://www.ipcc.ch/2018/10/08/summary-for-policymakers-of-ipcc-special-report-on-global-warming-of-1-5c-approved-by-governments/
[5] https://www.bbc.com/news/uk-politics-48126677;https://www.theguardian.com/environment/2019/may/10/irish-parliament-declares-climate-emergency;https://globalnews.ca/news/5401586/canada-national-climate-emergency/
[6] http://www.bristol.ac.uk/biology/news/2019/university-of-bristol-declares-a-climate-emergency.html; https://www.ed.ac.uk/news/2019/our-response-to-the-climate-emergency; https://www.exeter.ac.uk/news/featurednews/title_717135_en.html; https://climateemergency.uk/blog/category/universities/
[7] Stanowisko Komitetu Geofizyki PAN w sprawie postępującej zmiany klimatu http://www.kgeof.pan.pl/images/stories/pliki_2018/Stanowisko_Komitetu_2018.pdf
[8] Uchwała nr 107 Rady Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego http://psych.uw.edu.pl/2019/05/30/psychologowie-dla-klimatu/?fbclid=IwAR0NjltFJIoV7GspdFFQC3LmI5TxNUCo2yYJrXcrqLgUOmjWQ2flP_gKRwo.
[9] https://wb.uj.edu.pl/wydzial/aktualnosci/komunikaty/-/journal_content/56_INSTANCE_dfCQFl8WvJhE/41643/143050723
[10] UchwalaRW-84-2019_Klimatyczny_stan_wyjatkowy.pdf http://www.wbios.us.edu.pl/tl_files/wydzial/UchwalaRW-84-2019_Klimatyczny_stan_wyjatkowy.pdf
[11] http://www.biol.uw.edu.pl/pl/files/docs/klimat/Uchwala_01092019_RWB_UW_190924.pdf
[12] http://ikp.uw.edu.pl/o-uniwersytet-dla-ziemi/
Nauka dla Przyrody 