List naukowców w sprawie drewna energetycznego

Poniżej publikujemy treść listu do Ministra Środowiska Michała Wosia oraz Marszałka Senatu RP Tomasza Grodzkiego, w sprawie proponowanych zmian w ustawie o OZE, dotyczących drewna energetycznego.

 

Warszawa, 27 lipca 2020 r.

1. Sz. P. Michał Woś
Minister Środowiska

2. Sz.P. Tomasz Grodzki
Marszałek Senatu Rzeczypospolitej Polskiej

Dotyczy: rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii (druk nr 455 i 480), przyjętego przez Sejm w dniu 16.07.2020, wprowadzającego definicję „drewna energetycznego”.

Plan szerszego wykorzystania drewna z polskich lasów jako paliwa w elektrowniach oceniamy jako wybitnie szkodliwy z perspektywy aktualnej wiedzy o ochronie przyrody i biologii lasów. Już obecnie polskie lasy w większości regionów przypominają plantacje drewna i są pozbawione kluczowych gatunków typowo leśnych. Przewidujemy, że proponowana zmiana ustawy o OZE pogłębi kryzys bioróżnorodności trwający w polskich lasach, tym bardziej, że jest przeprowadzana bez oceny skutków przyrodniczych i zaangażowania ekspertów od ochrony przyrody i biologii lasu. W obliczu tych faktów wnioskujemy o wstrzymanie prac legislacyjnych i przeprowadzenie szczegółowej oceny oddziaływania proponowanych zmian w ustawie o OZE na środowisko.

Uzasadnienie:

Negatywne przyrodnicze konsekwencje proponowanych zmian ustawy o odnawialnych źródłach energii i wprowadzenia definicji „drewna energetycznego”, wynikają przede wszystkim z rodzaju materiału drzewnego, jaki zostanie przeznaczony do spalenia w elektrowniach. Precyzuje to wprost komunikat Lasów Państwowych, w którym czytamy: „drewnem energetycznym będzie więc surowiec najgorszej jakości […] Przede wszystkim to drewno pochodzące z cięć sanitarnych, czyli usuwania drzew zamierających lub zamarłych […] a często też drzew powalonych lub połamanych przez wichury (wywroty i złomy)”. Całość: bit.ly/OZE_wyjasnienie.

Lasy Państwowe stwierdzają jasno, że będą spalane drzewa zamierające lub zamarłe. Tymczasem badania naukowe jednoznacznie pokazują, że właśnie te drzewa są kluczowe dla zachowania różnorodności biologicznej, ponieważ dostarczają setkom leśnych gatunków niezbędnych do żerowania, rozwoju i schronienia mikrosiedlisk. W drzewach zamierających częściej niż w tych zdrowych tworzą się dziuple (np. po ułamanych konarach lub w ich rozwidleniach, ale też dziuple wykute przez dzięcioły), wyłomy, deformacje pni, nisze za odstającą korą, puste przestrzenie wewnątrz pnia i inne. Te mikrosiedliska są zasiedlane przez tysiące gatunków bezkręgowców (w tym rzadkie i „pożyteczne”, np. polujące na korniki), które wyłącznie w takich miejscach znajdują odpowiednie warunki do życia (wilgotność, temperaturę, substrat w postaci próchna, itp.). Bezkręgowce te z kolei są ważnym elementem łańcuchów troficznych w lasach, będąc pokarmem innych drapieżnych bezkręgowców, płazów, gadów, ptaków i ssaków. Dziuple w zamierających i zamarłych drzewach są miejscem schronienia i rozrodu rzadkich ssaków (np. kilkunastu gatunków nietoperzy), a także kilkudziesięciu gatunków ptaków, w tym rzadkich i ginących w Polsce.

Druga kategorią drzew energetycznych mają być te powalone i połamane przez wichury. Wyniki licznych krajowych i zagranicznych badań jasno wskazują, że usuwanie z lasu drzew uszkodzonych w wyniku wichur, pożarów i zabitych przez korniki przynosi więcej strat niż zysków: wpływa ujemnie nie tylko na bioróżnorodność leśną, ale też na tempo regeneracji ekosystemu po uszkodzeniu. Pozostawione martwe i uszkodzone drzewa dają schronienie wielu leśnym gatunkom, utrzymują odpowiedni mikroklimat, sprzyjają zarastaniu tych miejsc przez nowe pokolenie drzew. Tymczasem ich usunięcie pogłębia skutki samej wichury lub gradacji kornika: powstaje teren otwarty, nasłoneczniony, suchy, organizmy leśne giną, drzewa wolniej zarastają takie miejsca.

dr Michał Adamski, Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN

dr Piotr Bentkowski, Nauka dla Przyrody

dr Michał Bogdziewicz, Wydział Biologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

dr inż. Lech Buchholz, Polskie Towarzystwo Entomologiczne

dr hab. Przemysław Chylarecki, Muzeum i Instytut Zoologii PAN

dr hab. Dorota Czeszczewik, Wydział Nauk Ścisłych i Przyrodniczych, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach

dr Marcin K. Dyderski, Instytut Dendrologii PAN

dr hab. Adam Flakus, Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN

dr Maria J. Gołąb, Instytut Ochrony Przyrody PAN

dr Maciej Grzybek, Instytut Medycyny Morskiej i Tropikalnej, Gdański Uniwersytet Medyczny

prof. dr hab. Jerzy M. Gutowski, Zakład Lasów Naturalnych IBL w Białowieży

prof. dr hab. Bogdan Jaroszewicz, Białowieska Stacja Geobotaniczna, Wydział Biologii, Uniwersytet Warszawski

dr hab. Łukasz Kajtoch, Instytut Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN

dr Justyna Kierat, Nauka dla Przyrody

dr hab. Piotr Kittel, Wydział Nauk Geograficznych, Uniwersytet Łódzki

prof. dr hab. Hanna Kmita, Wydział Biologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

dr Krzysztof Kolenda, Instytut Biologii Środowiskowej, Uniwersytet Wrocławski

dr hab. Paweł Koperski, Wydział Biologii, Uniwersytet Warszawski

dr hab. Wiktor Kotowski, Wydział Biologii, Uniwersytet Warszawski

dr hab. Jan Kotusz, Muzeum Przyrodnicze, Uniwersytet Wrocławski

dr hab. Rafał Kowalczyk, Instytut Biologii Ssaków PAN

prof. dr hab. Jan Kozłowski, emerytowany profesor Instytutu Nauk o Środowisku, Uniwersytet Jagielloński

dr hab. Paulina Kramarz, Wydział Biologii, Uniwersytet Jagielloński

dr Marta Kras, Wydział Biologii, Uniwersytet Gdański

dr hab. Lechosław Kuczyński, Wydział Biologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

dr Anna Kujawa, Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN

dr hab. Krzysztof Kujawa, Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN

prof. dr hab. Małgorzata Latałowa, Wydział Biologii, Uniwersytet Gdański

dr Magdalena Lenda, Instytut Ochrony Przyrody PAN

dr hab. Mariusz Lewandowski, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

dr Miłosz A. Mazur, Instytut Biologii, Uniwersytet Opolski

dr hab. Łukasz Michalczyk, Wydział Biologii, Uniwersytet Jagielloński

dr Romuald Mikusek, Park Narodowy Gór Stołowych

dr Paweł Mirski, Wydział Biologii, Uniwersytet w Białymstoku

dr Kaja Moczulska, The Francis Crick Institute

dr Magdalena Moskal-del Hoyo, Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN

dr hab. Anna Muszewska, Instytut Biochemii i Biofizyki PAN

prof. dr hab. Wojciech Niedbała, Wydział Biologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

dr hab. Magdalena Niedziałkowska, Instytut Biologii Ssaków PAN

dr Barbara Pietrzak, Wydział Biologii, Uniwersytet Warszawski

dr Katarzyna Piwosz, Institute of Microbiology, Czech Academy of Sciences

dr Mateusz Płóciennik, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Łódzki

dr. hab. Władysław Polcyn, Wydział Biologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

dr hab. Zofia Prokop, Wydział Biologii, Uniwersytet Jagielloński

dr hab. Ireneusz Ruczyński, Instytut Biologii Ssaków PAN

prof. dr hab. Kazimierz Rykowski, emerytowany profesor Instytutu Badawczego Leśnictwa

dr Tomasz Samojlik, Instytut Biologii Ssaków PAN

dr hab. Krzysztof Schmidt, Instytut Biologii Ssaków PAN

dr hab. Nuria Selva Fernandez, Instytut Ochrony Przyrody PAN

dr hab. Anna Skoracka, Wydział Biologii, Uniwersytet im Adama Mickiewicza w Poznaniu

prof. dr hab. Piotr Skubała, Wydział Nauk Przyrodniczych, Uniwersytet Śląski w Katowicach

dr hab. Anna Stefanowicz, Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN

dr hab. Grażyna Szarek-Łukaszewska, Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN

dr hab. Marta Szulkin, Centrum Nowych Technologii, Uniwersytet Warszawski

prof. dr hab. Jerzy Szwagrzyk, Katedra Bioróżnorodności Leśnej, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

prof. dr hab. Dariusz Tarnawski, Wydział Nauk Biologicznych, Uniwersytet Wrocławski

dr Anna Urbanowicz, Instytut Chemii Bioorganicznej PAN

dr hab. Wiesław Walankiewicz, Uczelnia Społeczno-Medyczna w Warszawie

prof. dr hab. Tomasz Wesołowski, Wydział Nauk Biologicznych, Uniwersytet Wrocławski

prof. dr hab. Jan Marcin Węsławski, Instytut Oceanologii PAN

dr Tomasz Włodarczyk, Wydział Biologii, Uniwersytet w Białymstoku

prof. dr hab. Piotr Zieliński, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Łódzki

dr Marcelina Zimny, Wydział Biologii, Uniwersytet Gdański

dr hab. Rafał Zwolak, Wydział Biologii, Uniwersytet im Adama Mickiewicza w Poznaniu

dr hab. Marcin Zych, Wydział Biologii, Uniwersytet Warszawski

dr hab. Michał Żmihorski, Instytut Biologii Ssaków PAN