Raport Międzyrządowego Panelu ds. Zmian Klimatu – część druga

Międzyrządowy Panel ds. Zmian Klimatu (ang. Intergovernmental Panel on Climate Change, IPCC) opublikował właśnie drugą część raportu Zmiany Klimatu 2022: Wpływ, adaptacje i wrażliwość na zmiany” (ang. Climate Change 2022: Impacts, Adaptation and Vulnerability). Poniżej krótkie podsumowanie oraz komentarze.

Raport Grupy Roboczej II został sfinalizowany i zatwierdzony przez 270 autorów oraz 195 rządów – jest zatem największą oceną skutków zmian klimatu i strategii adaptacji [przystosowania się] do nich od czasu wydania Piątego Raportu (AR5) IPCC w 2014 roku. Został wydany po dwutygodniowej sesji plenarnej, która odbyła się wirtualnie od 14 do 26 lutego, podczas której raport był analizowany szczegółowi w czasie dyskusji przedstawicieli rządów z Autorami i Autorkami Raportu, przed jego zatwierdzeniem.

W Raporcie analizowany jest wpływ zmian klimatu na ekosystemy i społeczeństwa ludzkie, z uwzględnieniem ich wrażliwość na zmiany oraz zdolność do przystosowania się do już istniejących, a także przyszłych zmian. Podkreślono w nim zagrożenia dla ludzi i środowiska wynikające z ciągłych emisji oraz przeanalizowano zróżnicowanie wrażliwości różnych regionów i systemów naturalnych.

Pierwszy projekt raportu zawierał 16 348 komentarzy, drugi projekt 40 293 komentarzy, a ostateczne, zaakceptowany przez rządy projekt podsumowania Raportu przeznaczone dla  decydentów, otrzymał 5 777 komentarzy. Przy czym sam Raport zawiera odniesienia do ponad 34 000 prac naukowych.

Poniżej przedstawiamy najważniejsze ustalenia zawarte w Podsumowaniu dla decydentów politycznych oraz to, co różni obecny Raport IPCC od poprzednich, a także komentarze ekspertów.

GŁÓWNE USTALENIA

– Zmiany klimatyczne, spowodowane emisją gazów cieplarnianych przez działalność ludzką, zagrażają nie tylko przyrodzie, ale i ludziom, narażając społeczeństwa ludzkie i przyrodę na niedopuszczalne i nieodwracalne ryzyko, w tym śmierć, poważne problemy w wytwarzaniu żywności, niszcząc przyrodę i ograniczając wzrost gospodarczy.

– Raport jednoznacznie potwierdza, że „zmiany klimatyczne są stanowią zagrożenie dla dobrostanu ludzi i zdrowia planety”, a „wszelkie dalsze opóźnienia w zdecydowanych, zapobiegawczych, globalnych działaniach adaptacyjnych i łagodzących zmiany klimatu, spowodują utratę możliwości jak najszybszego zapewnienia wszystkim możliwej do życia i zrównoważonej przyszłości”.

– W raporcie podkreślono, że „działania w najbliższym czasie, które ograniczą globalne ocieplenie do co najwyżej 1,5°C, znacznie zmniejszyłyby przewidywane straty i zniszczenia spowodowane zmianami klimatu zarówno społecznościach ludzkich jak i ekosystemach, w porównaniu z wyższym wzrostem średniej temperatury na Ziemi, ale nie mogą ich całkowicie wyeliminować”. Przy obecnej polityce i zobowiązaniach w zakresie emisji gazów cieplarnianych nasza Planeta może się ocieplić o około 2,3-2,7°C.

– Poziom straty i zniszczenia spowodowanych zmianami klimatycznymi będą przyspieszać wraz z dalszym ociepleniem, w wielu przypadkach stwarzając zagrożenia, do których ludzie i przyroda nie będą w stanie się przystosować. Jeżeli emisje będą ograniczane w obecnie planowanym tempie, wzrost temperatury będzie zagrażał wytwarzaniu żywności, dostawom wody, zdrowiu ludzi, miejscowościom nadmorskim, gospodarkom narodowym i przetrwaniu znacznej części przyrody. Szybkie ograniczenie emisji jest jedynym sposobem, aby temu zapobiec.

– Adaptacja do zmian klimatu może poprawić dobrostan ludzi, jak również zmniejszyć ryzyko związane ze zmianami klimatu, ale na tego rodzaju działania nie są przeznaczane wystarczające fundusze. Adaptacja nie jest również alternatywą dla redukcji emisji: jeśli ocieplenie będzie postępować, niemożliwe będzie przystosowanie się do wynikających z niego zmiany na Ziemi.

Zmiany klimatyczne, spowodowane emisją gazów cieplarnianych przez ludzką działalność, już teraz przynoszą cierpienie i śmierć ludzi na całym świecie, zaburzają wytwarzanie żywności, dewastują przyrodę i ograniczają wzrost gospodarczy.

– Zmiany klimatu, spowodowane antropogeniczną emisją gazów cieplarnianych, powodują coraz częstsze występowanie ekstremalnych upałów, nawalnych deszczy, susz i pożarów, są one coraz intensywniejsze. Prowadzą do podnoszenie się poziomu mórz, zakwaszania oceanów i niszczycielskich cyklonów tropikalne, negatywnie, a wręcz śmiertelnie oddziałujących na ludzi oraz przyrodę. Dzięki postępowi w wiedzy naukowej wiemy, że zmiany klimatu są spowodowane ludzką działalnością (B.1.1). Już obecnie obserwujemy, że w wielu regionach społeczeństwa ludzkie i przyroda jest narażona na nieodwracalne i nie możliwe do zaadaptowania się zagrożenia (SPM.B, B.1). [Poprzedni raport IPCC o skutkach, z 2014 r., był ostrożny co do zakresu, w jakim zmiana klimatu wpływa na społeczeństwa ludzkie (A-1). Nowy raport mówi, że ocieplenie spowodowane przez człowieka w rzeczywistości wpływa negatywnie na ludzkie społeczeństwa od dziesięcioleci].

– W każdej części świata ludzie cierpią z powodu fizycznych i psychicznych skutków zmian klimatycznych. Ekstremalne upały szkodzą i zabijają ludziom; ekstremalne zjawiska pogodowe powodują traumę; zwiększone narażenie na dym z niszczycielskich pożarów lasów prowadzi do chorób serca i układu oddechowego; niektóre choroby stają się bardziej powszechne i rozprzestrzeniają się na nowe obszary (B.1.4). Prawdopodobieństwo śmierci w wyniku burzy, suszy lub powodzi jest jednak 15 razy większe w przypadku mieszkańców najbardziej narażonych regionów w porównaniu z mieszkańcami regionów mniej narażonych, a na podatność ludzi na zmiany klimatyczne wpływają przeszłe, obecne i przyszłe wydarzenia społeczne, w tym marginalizacja poszczególnych grup. (B.2.3; B.2.4).

– Zmiany klimatu już wpłynęły na wytwarzanie i dostępność żywności, w szczególności dla najuboższych ludzi na świecie, narażając miliony osób na dotkliwy brak bezpieczeństwa żywnościowego. Nasilenie ekstremalnych zjawisk pogodowych, wyższe temperatury, susze, ocieplenie oceanów i zakwaszenie oceanów w wyniku emisji gazów cieplarnianych spowodowały straty w uprawach oraz straty w akwakulturach i rybołówstwie, spowolniły wzrost wydajności rolnictwa i zwiększyły brak bezpieczeństwa żywnościowego i wodnego oraz wzrost poziomu niedożywienia (B.1.3; B.5.1).

– Ekstremalne warunki pogodowe, takie jak powodzie i susze – oraz związany z nimi brak bezpieczeństwa żywnościowego i niedożywienie – pogłębiają kryzysy humanitarne, wypędzają ludzi z ich domów, a w niektórych przypadkach przedłużają i zaostrzają gwałtowne konflikty (B.1.7).

– Zmiany klimatyczne powodują szkody gospodarcze, szczególnie w rolnictwie, rybołówstwie, leśnictwie, turystyce i wydajności pracy osób pracujących poza budynkami (pracowników zewnętrznych), a ekstremalne zjawiska, takie jak cyklony tropikalne, zmniejszają wzrost gospodarczy w nadchodzącym okresie. Osoby ubożeją w wyniku zmian klimatu, które negatywnie wpływają na wydajność rolnictwa i ich zdrowie, a także niszczą ich domy i mienie – dotyczy to w szczególności kobiet i osób uboższych. Ludzie w miastach są natomiast szczególnie dotknięci coraz częstszymi falami upałów i uszkodzeniami infrastruktury w wyniku zmian klimatu (B.1.5; B.1.6). Obecne, niezrównoważone wzorce rozwoju sprawiają, że ludzie i przyroda są bardziej narażeni na zmiany klimatyczne (B.2).

– Skutki zmian klimatycznych stają się coraz bardziej złożone i trudne do opanowania (B5). Ekstremalne zjawiska mają skutki kaskadowe, np. pożary lasów szkodzą przyrodzie, ludziom, infrastrukturze i gospodarce (B.5.2). Zniszczenia gospodarek i społeczeństw rozprzestrzeniają się również ponad strefami, gdzie występują i granicami państw, a międzynarodowe łańcuchy dostaw i przepływy zasobów naturalnych są zakłócane przez ekstremalne zjawiska spowodowane zmianami klimatu (B.5.3).

– Zniszczenia świata przyrody spowodowane zmianami klimatycznymi są większe niż wcześniej sądzono. Połowa wszystkich badanych gatunków zmieniła swoje zasięgi; wiele wyginęło lokalnie, a niektóre gatunki wyginęły całkowicie z powodu zmian klimatycznych – jest to przykład nieodwracalnego wpływu zmian klimatycznych, który już nastąpił. Ekstremalne upały powodują masowe wymieranie zwierząt i roślin oraz powszechne pogorszenie stanu ekosystemów (B.1.2).

– Niszczenie ekosystemów przez zmiany klimatyczne i inne działania człowieka, które czyni przyrodę i ludzi bardziej wrażliwymi i mniej zdolnymi do przystosowania się do zmian klimatycznych, szczególnie dotykając ludność rdzenną i innych ludzi, którzy bezpośrednio zależą od przyrody w swoim codziennym życiu (B.2.1).

Straty i szkody spowodowane zmianami klimatycznymi będą szybko rosły wraz z dalszym ociepleniem, w wielu przypadkach powodując zagrożenia, do których ludzie i przyroda nie będą w stanie się przystosować. Jeżeli emisje będą ograniczane jedynie w obecnie planowanym tempie, wynikający z nich wzrost temperatury będzie zagrażał wytwarzaniu żywności, dostawom wody, zdrowiu ludzkiemu, osadom nadmorskim, gospodarkom narodowym i przetrwaniu znacznej części świata przyrody. Szybsze ograniczenie emisji będzie jedynym sposobem, aby temu zapobiec.

IPCC podsumowuje zagrożenie i konieczność plinych działań: „Kumulujące się dowody naukowe są jednoznaczne: Zmiany klimatyczne stanowią zagrożenie dla dobrostanu ludzi i zdrowia planety. Wszelkie dalsze opóźnienia w uzgodnionych, zapobiegających globalnych działaniach w zakresie adaptacji i łagodzenia skutków spowodują, że stracimy coraz mniej prawdopodobną szansę na zapewnienie wszystkim ludziom możliwej do życia i zrównoważonej przyszłości.” (D.5.3) [Po raz pierwszy IPCC określił zagrożenie wynikające ze zmian klimatu i pilność działań jako jednoznaczne. W sierpniu 2021 r. w raporcie Grupy Roboczej I stwierdzono, również po raz pierwszy, że jest jednoznaczne, że działalność człowieka powoduje ocieplenie planety; w poprzednich raportach oceniających IPCC stwierdzało jedynie, że jest jednoznaczne, że planeta się ociepla].

Raport podkreśla również, że „działania w najbliższym czasie, które ograniczają globalne ocieplenie do blisko 1,5°C, znacznie zmniejszyłyby przewidywane straty i szkody związane ze zmianami klimatycznymi w systemach ludzkich i ekosystemach, w porównaniu z wyższymi poziomami ocieplenia, ale nie mogą wyeliminować ich wszystkich” (B.3). [Przy obecnej polityce rządów, emisje doprowadzą do wzrostu temperatury o około 2,6-2,7°C do 2100 roku. Jeśli rządy wzmocnią polityki związane z wypełnieniem zobowiązań, które podjęły w celu ograniczenia emisji w najbliższym czasie, wzrost temperatury wyniósłby około 2,3-2,4°C. Raport Grupy Roboczej I przewidywał, że wzrost temperatury prawdopodobnie osiągnie 1,5°C w ciągu najbliższych 20 lat, ale przy szybkich redukcjach emisji możliwe byłoby ograniczenie ocieplenia do poziomu zbliżonego do 1,5°C, a następnie obniżenie temperatury na świecie].

Raport identyfikuje cały szereg zagrożeń dla systemów ludzkich i naturalnych, dla których kontynuacja emisji będzie miała poważne, negatywne konsekwencje, w tym:

– Wytwarzanie żywności i bezpieczeństwo żywnościowe będą zagrożone nawet przez niewielkie, dodatkowe ocieplenie, które spowoduje wzrost dotkliwości i częstotliwości fal upałów, susz i powodzi, wraz z podnoszeniem się poziomu morza (B.4.3). Przy wzroście temperatury powyżej 1,5°C wzrośnie ryzyko jednoczesnych strat w uprawach kukurydzy w różnych głównych regionach produkujących żywność, co zagrozi globalnym łańcuchom dostaw kukurydzy. Ryzyko to będzie dalej rosło wraz z dalszym ociepleniem (B.5.1). Jeśli ocieplenie osiągnie 2°C, na wielu obszarach, zwłaszcza w tropikach, nie będzie już możliwa uprawa podstawowych roślin uprawnych bez zastosowania środków adaptacyjnych, które nie są obecnie dostępne (C.3.4). Dalsze ocieplenie osłabi zapylanie roślin uprawnych i zdrowie gleby, a szkodniki i choroby rolnicze staną się bardziej powszechne. Zwiększone ryzyko niedożywienia będzie szczególnie wysokie w Afryce Subsaharyjskiej, Azji Południowej, Ameryce Środkowej i Południowej oraz na małych wyspach. (B.4.3). [W poprzednim sprawozdaniu Grupy Roboczej II IPCC skupiono się na zagrożeniach dla bezpieczeństwa żywnościowego przy znacznie wyższych poziomach wzrostu temperatury, wynoszących 4°C lub więcej (B-2)].

– Nastąpi znaczny wzrost zachorowań i przedwczesnych zgonów w wyniku coraz bardziej ekstremalnych warunków pogodowych i fal upałów oraz rozprzestrzeniania się chorób. Przewiduje się, że wraz z dalszym ociepleniem klimatu wzrosną również problemy związane ze zdrowiem psychicznym, takie jak lęk i stres, zwłaszcza wśród ludzi młodych i starszych oraz osób cierpiących na schorzenia podstawowe (B.4.4).

– Miasta, miasteczka i wsie na wybrzeżu będą w coraz większym stopniu musiały stawić czoła ograniczeniom możliwości przystosowania się do dalszego podnoszenia się poziomu morza (C.3.4). Wraz z nasilającymi się ulewnymi deszczami, cyklonami tropikalnymi i suszami, zmusi to większą liczbę ludzi do opuszczenia swoich domów, szczególnie w miejscach, które są bardziej narażone i mają mniejsze możliwości adaptacji (B.4.7). Liczba ludności nadmorskiej narażonej na powódź tak poważną, że obecnie można się jej spodziewać tylko raz na 100 lat, wzrośnie o 20 % przy dodatkowym wzroście poziomu morza o 15 cm, a podwoi się przy wzroście poziomu morza o 75 cm [czego można się spodziewać do 2100 r., jeśli emisje będą wysokie, lub do 2150 r., jeśli emisje będą niższe] (B.4.5).

– Wraz z dalszym wzrostem temperatury będą coraz większe problemy z dostępność wody (B.4.2). Mieszkańcy małych wysp i regionów zależnych od lodowców i topnienia śniegu mogą nie mieć wystarczającej ilości pitnej wody, jeśli ocieplenie przekroczy 1,5°C – jest to przykład sytuacji, w której wraz z dalszym wzrostem temperatury mogą zostać osiągnięte twarde granice adaptacji, a żadne działania adaptacyjne nie będą w stanie zapobiec niedopuszczalnym zagrożeniom (C.3.4).

– Skutki zmian klimatycznych będą w coraz większym stopniu występować jednocześnie i oddziaływać na siebie oraz na inne zagrożenia, powodując coraz bardziej niebezpieczne konsekwencje (B.5). Na przykład rosnąca temperatura i susze będą negatywnie wpływać raz  bezpośrednio na wytwarzanie żywności (plony, chów zwierząt), a dwa na wydajność pracy w rolnictwie, co spowoduje wzrost cen żywności i zmniejszenie dochodów rolników, prowadząc do wzrostu niedożywienia i śmiertelności, zwłaszcza w regionach tropikalnych (B.5.1).

– Podnoszenie się poziomu mórz doprowadzi do reakcji łańcuchowej w stratach w ekosystemach przybrzeżnych, zasolenia wód gruntowych, powodzi i szkód w infrastrukturze przybrzeżnej, co będzie zagrożeniem dla środków utrzymania ludzi, ich zdrowia, dobrostanu, dostępności żywności, zaopatrzenia w wodę (B.5.2). Zniszczenia związane z podnoszeniem się poziomu mórz mogą być również dodatkowo potęgowane przez rosnące fale sztormową, coraz częstsze ulewne deszcze, groźniejsze powodzie (B.5.1). [Niebezpieczeństwo sumowania się zagrożeń związanych ze zmianą klimatu (potęgowanie) lub wywoływania nowych szkód w innych miejscach (kaskadowanie) jest głównym elementem niniejszego raportu i nie zostało dogłębnie omówione w raporcie IPCC z 2014 r.]. 

– Spowodowane zmianami klimatycznymi zniszczenia gospodarki globalnej będą rosły wraz z dalszym wzrostem temperatury, przy czym najdotkliwiej odczują je kraje biedniejsze, i mogą być wyższe niż szacowano w poprzednich raportach IPCC (B.4.6). Skutki zmian klimatycznych mogą zredukować krajowy wzrost gospodarczy oraz zasoby finansowe rządów (C.3.2).

– Jeśli wzrost temperatury przekroczy 1,5°C, całe ekosystemy zostaną nieodwracalnie utracone – nawet jeśli temperatury zostaną później obniżone za pomocą działań mających na celu usunięcie dwutlenku węgla z atmosfery. Dotyczy to ekosystemów polarnych, górskich i przybrzeżnych oraz regionów, które ucierpią z powodu topnienia pokrywy lodowej i lodowców (B.6.1). Niektóre ekosystemy już obecnie są na granicy możliwości adaptacyjnych, w tym niektóre rafy koralowe w ciepłych wodach, przybrzeżne tereny podmokłe, lasy deszczowe oraz ekosystemy polarne i górskie (C3.3). [Jest to znacząca zmiana w stosunku do poprzedniego raportu IPCC, który koncentrował się na zagrożeniach związanych z wyższymi poziomami ocieplenia (B-2)].

– Ryzyko wyginięcia rzadko występujących i zagrożonych gatunków będzie co najmniej 10 razy wyższe, jeśli wzrost temperatury będzie postępował w kierunku zmiany o 3°C, w porównaniu z sytuacją, gdy zostanie ograniczony do 1,5°C. Ale nawet przy tym niższym poziomie ocieplenia, 3-14% gatunków lądowych będzie zagrożonych bardzo wysokim ryzykiem wyginięcia (B.4.1). Amazonii i niektórym regionom górskim grozi nieodwracalna, poważna utrata różnorodności biologicznej, jeśli ocieplenie będzie postępować do 2°C i dalej (B.5.2).

– Utrzymanie różnorodności biologicznej i ekosystemów zależy od skutecznej i jednocześnie sprawiedliwej ochrony 30-50 % powierzchni lądów, wód słodkich i oceanów na Ziemi (D.4) (obecnie chronionych jest mniej niż 15 % powierzchni lądów, 21 % wód słodkich i 8 % oceanów, B.2.2), tym bardziej, że różnorodność biologiczna i ekosystemy mają ograniczoną zdolność adaptacji do coraz większego ocieplenia (D.4.3). Przy czym degradacja i utrata ekosystemów powoduje również emisję gazów cieplarnianych (D.4.2).

Adaptacja jest niezbędna do zmniejszenia ryzyka związanego ze zmianami klimatu i może również poprawić dobrostan ludzi, ale przeznacza się na nią niewystarczające środki finansowe. Adaptacja nie stanowi alternatywy dla ograniczenia emisji: jeżeli ocieplenie będzie postępować, świat będzie w coraz większym stopniu musiał stawić czoła zmianom, do których nie będzie można się przystosować.

– Chociaż działania adaptacyjne są coraz powszechniejsze i mogą przynieść wiele korzyści, nie tylko tych związanych ze zmniejszenie ryzyka spowodowanego zmianami klimatycznymi (C.1.1), to im wolniej będą ograniczane emisje, tym bardziej będą rosły straty i zniszczenia, których trudno będzie uniknąć, a także tym szybciej ludzie, społeczeństwa i przyroda będą zbliżać się do granic możliwości adaptacyjnych. Adaptacja nie może zapobiec wszystkim stratom i zniszczeniom wynikającym ze zmian klimatycznych, ponieważ może nastąpić przekroczenie możliwości działań adaptacyjnych, punktu w którym zniszczenia spowodowane zmianami klimatycznymi są nieodwracalne (C.3.5).

– Obecne działania adaptacyjne są niewystarczające by zmniejszyć zagrożenia związane ze zmianami klimatu. Większość z nich miała charakter fragmentaryczny, na małą skalę i polegała na reagowaniu na bieżące skutki i zagrożenia, które mogą wystąpić w najbliższej przyszłości. Pogłębia się natomiast różnica pomiędzy koniecznymi, niezbędnymi środkami finansowymi do działań adaptacyjnych, a dostępnymi, w szczególności dla osób i społeczeństw najuboższych (C.1.2).

– Z finansowych, instytucjonalnych, społecznych i gospodarczych powodów ograniczających działania adaptacyjne, niektórzy ludzie stoją obecnie w obliczu niemożliwych do zaakceptowania zagrożeń związanych ze zmianami klimatu ograniczeń. Ograniczenia te są możliwe do przezwyciężenia. Ubóstwo i inne niesprawiedliwości powodują szczególne narażenie niektórych grup. (C.3.1). Niedobór międzynarodowych środków finansowych na działania adaptacyjne jest istotnym czynnikiem, który uniemożliwia krajom na całym świecie przystosowanie się do zmiany klimatu. Chociaż w ostatnich latach wzrosło globalne finansowanie na rzecz zmian klimatycznych, nadal nie jest ono wystarczające, by zaspokoić potrzeby biedniejszych krajów w zakresie niezbędnych działań adaptacyjnych (C.3.2). [Bogate kraje obiecały przekazywać krajom rozwijającym się do 2020 roku 100 mld dolarów rocznie, zarówno na redukcję emisji, jak i na adaptację do zmian klimatu – jednak cel ten nie został osiągnięty, a większość środków przeznaczono na redukcję emisji. Kraje rozwijające się będą potrzebowały znacznie więcej, aby przystosować się do zmian klimatycznych w nadchodzących dziesięcioleciach].

– Działania adaptacyjne mają potencjał, aby skutecznie zmniejszać zagrożenia dla przyrody i ludzi (C.2). Możliwości adaptacji obejmują: gospodarkę wodną w rolnictwie (C.2.1), dywersyfikację gospodarstw rolnych (C.2.2), odtwarzanie lasów naturalnych i torfowisk (C.2.3), uznanie praw ludności rdzennej (C.2.3) oraz ochronę i odtwarzanie ekosystemów w celu ochrony zarówno różnorodności biologicznej (C.2.4), jak i ludzi (C.2.5). W projektowaniu i planowaniu należy również uwzględnić zagrożenia związane z klimatem (C.2.6). Działania adaptacyjne mogą być skuteczniejsze, jeśli na pierwszym miejscu stawia się równość i sprawiedliwość społeczną i ekonomiczną (C.5.6).

– Wsparcie mające na celu pomoc ludziom w przystosowaniu się do zmian klimatycznych może również pomóc tym, którzy być może będą musieli opuścić swoje kraje i regiony oraz wzmocni zdolność społeczności przyjmujących do radzenia sobie w przypadku migracji. Daje to ludziom i społecznościom szerszy zakres opcji, które mogą pomóc im w bezpiecznym i uporządkowanym przemieszczaniu się w obrębie krajów lub pomiędzy nimi (C.2.12).

– Działania adaptacyjne mogą jednak powodować problemy, zwłaszcza gdy skupiają się na pojedynczych sektorach, pojedynczych zagrożeniach lub nadaje priorytet korzyściom krótkoterminowym. Na przykład opaski brzegowe mogą chronić ludzi i nieruchomości w perspektywie krótkoterminowej, ale ich nadmierne budowanie jest zagrożeniem w perspektywie długoterminowej. Może nastąpić nadmierna  zabudowa terenów przybrzeżnych (C4.1), co w konsekwencji może prowadzić do niszczenia ekosystemów przybrzeżnych. Takie działania określa się jako Znane jest to jako szkodliwe przystosowywanie (C.4.2). Irygacja może doprowadzić do wyczerpania wód gruntowych i zmiany wzorców opadów (C.2.1). Szkodliwe przystosowania są szczególnie groźne dla społeczności już narażonych na zmiany klimatu, czy też grup marginalizowanych (C.4.3).

Pilnym zadaniem jest stworzenie warunków dla rozwoju, które pozwolą ludziom i przyrodzie radzić sobie ze skutkami zmiany klimatu w sposób zrównoważony, w oparciu o równość i sprawiedliwość społeczną i klimatyczną (D.1; D.1.3), ale będzie to coraz trudniejsze – a w niektórych miejscach wręcz niemożliwe – jeśli działania będą się opóźniać, a ocieplenie będzie postępować, zwłaszcza powyżej 1,5°C (D.1.1; D.5.1).

Komentarze

Christiana Figueres, współzałożycielka Global Optimism, była Sekretarz Wykonawcza Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu

„Raporty IPCC są jak dzwony alarmowe dla kryzysu klimatycznego. Ten najnowszy raport jest otrzeźwiającym Przypomina, że nasza globalna porażka w ograniczaniu emisji prowadzi do niszczących skutków zdrowotnych, ekonomicznych i społecznych na całym świecie, i społecznych skutków na całym świecie. Ale raport ten przypomina również, że mamy siłę, by to zmienić. moc, aby to zmienić. Możemy zapobiegać ekstremalnym zjawiskom pogodowym i chronić się przed nimi, klęskami głodu, problemami zdrowotnymi i innymi zjawiskami poprzez zmniejszenie emisji i inwestowanie w strategie adaptacyjne. strategie adaptacyjne. Nauka (i rozwiązania) są jasne. To od nas zależy, jak ukształtujemy przyszłość.”

Madeleine Diouf SARR, przewodnicząca krajów najsłabiej rozwiniętych (LDC) w ONZ rozmowy klimatyczne

„Czytałam ten raport z dużą dozą strachu i smutku, ale nie zaskoczenia. Jest dla nas bardzo jasne. że żadna ilość działań adaptacyjnych nie zrekompensuje braku ograniczenia ocieplenia do 1,5°C. Raport potwierdza to, co już widzimy i czego doświadczamy – zmiany klimatyczne powodują wyniszczające straty i szkody, które w nieproporcjonalnie dużym stopniu dotykają naszych najsłabszych obywateli. Wysiłki adaptacji i wczesnej adaptacji muszą zostać pilnie wzmocnione. Dostęp do finansowania jest kluczową barierą Zgodnie z tym sprawozdaniem, w międzynarodowych negocjacjach będziemy dążyć do tego, by przeznaczyć środki publiczne Będziemy dążyć do tego, aby w międzynarodowych negocjacjach przeznaczyć specjalne środki publiczne zarówno na przystosowanie się do zmian klimatu, jak i na pokrycie strat i szkód.”

Profesor Olivier De Schutter, specjalny sprawozdawca ONZ ds. skrajnego ubóstwa i praw człowieka i praw człowieka oraz przewodniczący międzynarodowego panelu ekspertów ds. zrównoważonych systemów żywnościowych (IPES-Food). (IPES-Food)

„Nauka mówi jasno – bez poważnego zwrotu w emisji dwutlenku węgla i sposobie uprawiania ziemi, prawdopodobnie będziemy świadkami masowych klęsk nieurodzaju i załamania systemu żywnościowego. w pierwszej kolejności i najciężej przez kryzys, którego nie spowodowali. Przekształcenie rolnictwa jest teraz pilne – rządy muszą działać tak, by wspierać wysiłki lokalnych społeczności w zdobywaniu pożywienia i zachęcać do odporności poprzez różnorodność, a nie jednolitość”.

Hon Enele Sopoaga, były premier Tuvalu

„W pojedynkę Tuvalu nie ma wystarczających zasobów, aby przystosować się do znaczących skutków, które zmiany klimatu już mają na naszych mieszkańców. Odpowiednie wsparcie na rzecz adaptacji ze strony bogatych krajów jest zarówno kwestią sprawiedliwości, jak i kwestią przetrwania. I nie zapominajmy o tym, że w kwestii zmian klimatycznych wszyscy płyniemy w tym samym kajaku. Albo utrzymamy go na powierzchni, albo pozwolimy mu zatonąć i utopić nas wszystkich”.

Jego Ekscelencja Anote Tong, były prezydent Kiribati

„Ponad siedem lat recenzowanej nauki zawartej w raporcie IPCC potwierdza to, co ludzie w Kiribati już wiedzieli. ludzie w Kiribati już wiedzieli: poziom mórz szybko się podnosi, a rosnące zmiany klimatu takie jak powodzie i wyższe pływy królewskie zagrażają naszej zdolności do kontynuowania życia na ojczystych ziemiach naszych przodków. Mój naród w Kiribati w rzeczywistości płaci cenę za światowego uzależnienia od paliw kopalnych. Niestety, nasze możliwości adaptacyjne są poważnie ograniczone przez nasz brak zasobów. Widziałem, jak mieszkańcy Kiribati budują mury morskie z koralowca, ponieważ bo nie mają nic innego do dyspozycji. Widziałem domy zmiecione przez morze bez zastępczych. Konieczne jest, aby kraje uprzemysłowione znacznie zwiększyły pomocy finansowej, aby pomóc nam przystosować się do skutków zmian klimatycznych. Niemniej jednak, przystosowanie zaprowadzi nas tylko do pewnego momentu. Jeżeli świat nie podejmie pilnych działań w celu ograniczenia emisji, nadejdzie taki moment, nie tak odległy w czasie, kiedy przystosowanie się do zmian klimatycznych nie będzie już możliwe. I co wtedy?”

Laurence Tubiana, CEO, European Climate Foundation

„Ten raport brutalnie przypomina, że zmiany klimatu już teraz zabijają ludzi, niszczą przyrodę i sprawiają, że świat jest biedniejszy. przyrodę i sprawiają, że świat jest uboższy. Trzy miesiące temu w Glasgow na COP26 wszystkie największe gospodarki zgodziły się zwiększyć swoje ambicje – a ponieważ wkraczamy w klimatyczną strefę zagrożenia, konieczne jest jest niezwykle ważne, aby w 2022 roku zrealizowały one nowe ambitne plany. Nie może być więcej wymówek i nie może być więcej greenwashingu.”

Tłumaczenie red. Nauki dla Przyrody