Jeden z naszych najrzadszych i najpiękniejszych naszych porostów – granicznik płucnik
Spacerując ostatnio po Puszczy Knyszyńskiej, znalazłem piękną plechę jednego z naszych najrzadszych i najpiękniejszych naszych porostów – granicznika płucnika. Jak łatwo się domyślić nazwa tego gatunku nawiązuje do wyglądu plechy.
To nie moje pierwsze spotkanie z tym gatunkiem, ale to jedna z największych plech, jakie dotąd widziałem. Spotykam go dość regularnie w Puszczy Białowieskiej i Knyszyńskiej, znacznie rzadziej w Augustowskiej, a raz nawet w Boreckiej.
Kilka lat temu opublikowałem nawet artykuł o jednym z pierwszych w Polsce przypadków odnotowania apotecji u tego gatunku, czyli organów do rozmnażania płciowego (Matwiejuk i Zbyryt 2013). Odkryłem to w Puszczy Augustowskiej. Wcześniejsze doniesienia pochodziły z Białowieskiego, Wigierskiego i Bieszczadzkiego Parku Narodowego.
Porost ten uważany jest przez lichenologów (badaczy porostów) za gatunek wskaźnikowy lasów o pochodzeniu pierwotnym. Potrzebuje czystego powietrza i stabilnych warunków wokół miejsca, gdzie rośnie. Innymi słowy, nie służy mu wycinka pobliskich drzew, gdyż zmienia to mikroklimat.
W Polsce występuje tylko w dużych kompleksach leśnych na północy, wschodzie i południowym wschodzie. Najczęściej spotkać go można na pniach klonu zwyczajnego, jaworu, jesionu, dębu, buku i wiązu, rzadziej grabu i lipy.
Z wyjątkiem buku spotkałem go na każdym z tych drzew. Ten, którego znalazłem, rósł na pniu dorodnego klonu zwyczajnego nie wyżej jak 4 metry nad ziemią.
W naszym kraju granicznik płucnik jest porostem zagrożonym wyginięciem, objętym ścisłą ochroną gatunkową.
**************************************
Fałtynowicz W. 2010. Ochrona granicznika płucnika Lobaria pulmonaria (L.) Hoffm. Poradnik dla pracowników parków narodowych. Wigierski Park Narodowy.
Matwiejuk A., Zbyryt A. 2013. Nowe stanowisko Lobaria pulmonaria (Stictaceae) z apotecjami w Polsce. Fragm. Florist. Geobot. Polon. 20: 24–28.
Wpis ukazał się pierwotnie na facebooku tutaj. Posty z fb nie są recenzowane, stanowią swego rodzaju archiwum informacji z ulotnego środowiska mediów społecznościowych.
Mgr inż. Adam Zbyryt pracuje na Wydziale Biologii Uniwersytetu w Białymstoku i w Polskim Towarzystwie Ochrony Ptaków. Prowadzi popularnonaukowego bloga Adam Zbyryt – Człowiek z Puszczy
Nauka dla Przyrody 