Żelazne siekacze bobra
Dlaczego przednie zęby bobrów są żółte i tak wytrzymałe, że zwierzęta te potrafią za ich pomocą przegryzać drewno? Ponieważ pokryte są grubym szkliwem, któremu wytrzymałości i barwy nadają związki żelaza. Bobry posiadają łącznie 20 zębów, w tym cztery siekacze, 2 górne i 2 dolne, które rosną przez całe życie i tylko one zawierają żelazo. Podobnie jest u innych gryzoni.
Żelazo w siekaczach czyni te zęby zarówno silniejszymi, jak i bardziej odpornymi na szkodliwe kwasy, które mogą powodować próchnicę. A ponieważ zęby bobrów nie różnią się od naszych pod względem strukturalnym, a jedynie chemicznym, naukowcy sugerują, że odkrycie czynnika, który stoi za ich niezwykłą odpornością, może pomóc poprawić również nasze szkliwo.
Kto wie, może już niedługo żółte zęby staną się powszechne i nie będą już oznaką braku higieny lub nadużywania kawy, herbaty czy palenia papierosów, a zdrowia? Wtedy szczoteczki do zębów staną się zbędne. Już widzę tę radość w oczach dzieci, gdy się o tym dowiedzą
Co więcej, siekaczami bobrów interesują się nie tylko dentyści, ale również inżynierowie, którzy starają się kopiować ich budowę, aby wykorzystywać proces samoostrzenia przy produkcji wirników w turbosprężarkach i pompach. Dzięki temu zmniejszone zostają emisje dwutlenku węgla i turbulencje.
***********************************************
Inspiracją do napisania tego postu była książka dla dzieci Wydawnictwo Jedność „Bóbr i inne zwierzęta znad rzeki” z serii „Przyroda to przygoda”, gdzie znajduje się wiele ciekawych informacji m.in. na temat bobrów.
***********************************************
Gordon, L. M., Cohen, M. J., MacRenaris, K. W., Pasteris, J. D., Seda, T., Joester, D. 2015. Amorphous intergranular phases control the properties of rodent tooth enamel. Science, 347 (6223), 746–750.
Hockauf, R., Asadi, E., Denkena, B., Grove, T., Wurz, M. 2018. Grinding of riblets with “beaver tooth” multi-layer tools. Procedia CIRP, 71, 155–159.
Wpis ukazał się pierwotnie na facebooku tutaj. Posty z fb nie są recenzowane, stanowią swego rodzaju archiwum informacji z ulotnego środowiska mediów społecznościowych.
Mgr inż. Adam Zbyryt pracuje na Wydziale Biologii Uniwersytetu w Białymstoku i w Polskim Towarzystwie Ochrony Ptaków. Prowadzi popularnonaukowego bloga Adam Zbyryt – Człowiek z Puszczy
Nauka dla Przyrody 