Rolnictwo wpływa na klimat, klimat wpływa na rolnictwo

To tytuł pierwszego z artykułów cyklu publikowanego przez Naukę o Klimacie. Bo z jednej strony rolnictwo obecnie jest odpowiedzialne, według niektórych oszacowań, nawet za około 30% (np. tutaj) emisji gazów cieplarnianych, czy też za 80% wylesiania. Z drugiej zaś rosnące temperatury, rosnąca liczba ekstremalnych zjawisk pogodowych, takich jak susze, powodzie, fale upałów już teraz mają niebagatelny wpływ na wytwarzanie żywności, również w Polsce.

Cykl składa się tekstów oraz wywiadów, poniżej krótkie fragmenty z nich oraz link do całego tekstu. Będziemy uzupełniać o kolejne pozycje – zachęcamy do lektury, to bardzo ważny i potrzebny cykl. Ciągle o rolnictwie i konieczności jego zmian mówi się i pisze za mało, a przecież nie ma ważniejszej dziedziny gospodarki. Bez żywności tak po prostu nie da się żyć.

1. Rolnictwo wpływa na klimat, klimat wpływa na rolnictwo. Artykuł Anny Sierpińskiej

Rolnictwo jest działem gospodarki szczególnie zależnym od warunków pogodowych. Zmiana klimatu wpływa więc i będzie wpływać w coraz większym stopniu na sposób prowadzenia gospodarki rolnej, a adaptacja do rosnących temperatur jest konieczna, aby utrzymać rentowność gospodarstw i przede wszystkim – ciągłość produkcji żywności. W przypadku rolnictwa wiele technik zwiększających odporność gospodarstw na skutki wzrostu globalnej temperatury Ziemi (adaptacja) może jednocześnie ograniczać ilość emitowanych gazów cieplarnianych (mitygacja), a także przynosić dodatkowe korzyści w postaci np. wzrostu plonu uprawianych zbóż.

2. Od pestycydów po marnowanie. Tak zepsuliśmy światowe rolnictwo – pierwsza część wywiadu z prof. Pauliną Kramarz

Marnowanie żywności, zbyt intensywna hodowla bydła czy przenawożenie to istotne przyczyny emisji gazów cieplarnianych, o których mieliście lub będziecie mieli okazję przeczytać w naszych artykułach. O szerszym kontekście tych problemów rozmawiamy z dr hab. Pauliną Kramarz, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego.

3. Na czym polega agroekologia i jak pomaga chronić klimat? Wyjaśnia prof. Paulina Kramarz (druga część wywiadu)

Agroekologia to hasło, które pojawia się coraz częściej, gdy mowa o zmniejszaniu negatywnego oddziaływania rolnictwa na środowisko. Na czym polega? W jaki sposób pozwala ograniczać emisje a wspierać pochłanianie gazów cieplarnianych? Kontynuujemy temat hamowania globalnego ocieplenia (mitygacji) oraz przystosowywania się (adaptacji) do zmiany klimatu, a pomaga nam w tym dr hab. Paulina Kramarz, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego.

4. Ujemne emisje? Jak to osiągnąć w swoim gospodarstwie? Tłumaczy Marcin Wójcik. Rozmowa z rolnikiem ekologicznym.

Na 200 hektarach utrzymuję ok. 120 krów, nie karmię ich paszą z soi czy kukurydzy, mam bardzo dużo drzew, a 100% użytków rolnych to użytki zielone. W kontekście emisji gazów cieplarnianych pytanie nie brzmi więc, czy bilans jest ujemny, tylko na jak dużym minusie jestem – przekonuje Marcin Wójcik. Jak prowadzi się gospodarstwo ekologiczne, nastawione na rolnictwo regeneratywne, i jak w praktyce wygląda wdrażanie rozwiązań ograniczających globalne ocieplenie (mitygacja) w rolnictwie? Zapytaliśmy o to beskidzkiego hodowcę bydła współpracującego z Instytutem Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa PIB w Puławach i innymi ośrodkami naukowymi.

5. Glebowe magazyny węgla – jak je chronić przed erozją? Artykuł Anny Sierpińskiej

[…] jednym z istotnych źródeł emisji dwutlenku węgla jest użytkowanie gruntów i przekształcanie terenów leśnych w grunty uprawne. Wynika to nie tylko z uwalniania węgla z niszczonej roślinności drzewiastej ale także z utraty zmagazynowanego w węgla z gleb . Gleby są drugim, po oceanach, największym rezerwuarem tego pierwiastka. Wszystkie procesy, które zmieniają  strukturę gleby czy właściwości  np. zabiegi uprawowe, środki produkcji  będą więc miały znaczenie dla cyklu węglowego. Z tego powodu techniki uprawy stosowane w rolnictwie wpływają nie tylko na wysokość plonów, ale i zasobność glebowych „magazynów” węgla. Część z praktyk rolniczych lub uprawiane rośliny mogą wspomagać jego gromadzenie pozwalając na uzyskanie tzw. ujemnych emisji.

Z pól do morza – nawozy a środowisko i klimat – Artykuł Anny Sierpińskiej
Nawożenie to standardowy zabieg rolniczy, pozwalający zwiększyć plony na danym obszarze. Jest jednak jednocześnie przyczyną emisji gazów cieplarnianych z gleb. W największej mierze (w ok. ¾) odpowiadają za to nawozy sztuczne. Przynajmniej części tych emisji można byłoby łatwo uniknąć poprzez racjonalizację zużycia nawozów.

---

Przy okazji rolnictwa i portalu „Nauka o Klimacie”, polecamy też portal „Można panikować”, powiązany z NoK poprzez jednego z współtwórców, klimatologa, prof. Szymona Malinowskiego. Oprócz filmu z udziałem Profesora (tutaj), można tam oglądnąć filmy z gospodarstw i hodowli ekologicznych:

1. Dolina mgieł (tutaj).

2. Jak permakultura uratowała moje życie (tutaj).

3. Jak buduję czarnoziem, żeby zamienić jałową ziemię w raj, część pierwsza (tutaj).

4. Jak buduję czarnoziem, żeby zamienić jałową ziemię w raj, część druga (tutaj).

5. Jak buduję czarnoziem: sad i ogród warzywny bez chemii, część trzecia (tutaj).

6. Młodzi rolnicy pokazują jak uprawiać warzywa na jałowej ziemi (tutaj).

7. Budowa farmy permakulturowej na czas kryzysu (tutaj).

8. Hodowca bydła mlecznego opowiada o trudnych tematach – Wycieczka po gospodarstwie Dębnik 52 (tutaj).

9. Jak zrobić własny biowęgiel (tutaj).

10. Chcieliśmy jeść zdrowy chleb, więc uprawiamy własne zboża” – Gospodarstwo Rolne Grzeski Dąb cz. 1/2 (tutaj).

11. Gospodarstwo rodzinne z pasją do natury” – Wycieczka po farmie Grzeski Dąb cz. 2/2 (tutaj).