Książka „Drugie życie drzewa” – polecamy

„Drugie życie drzewa” to książka popularno-naukowa wydana w 2004 roku, napisana i zilustrowana przez wielu autorów pod redakcją prof. Jerzego M. Gutowskiego, dostępna obecnie w postaci pliku .pdf na stronach WWF Polska. Lektura tej fascynującej książki pozwoli czytelnikom zajrzeć w tajniki bujnego życia toczącego się w tzw. martwym drewnie i „spojrzeć na las nieco, a czasem może zupełnie inaczej. Las nie składa się wyłącznie z drzew i szkodników. Las składa się z misternej, skomplikowanej sieci biologicznych zależności, wśród których martwe drewno odgrywa niewiarygodnie ważną rolę.” – pisze dr Aleksandra Walczyńska, która swoją pracę doktorską poświęciła badaniu tzw. drewnojadów (chrząszczy żerujących na martwym drewnie):

 

Lektura tej książki to ogromna przyjemność zarówno intelektualna, jak i estetyczna. Widać, że cały zespół redakcyjny stanowią ludzie, którzy po pierwsze są badaczami, to znaczy starają się opisać świat stosując się do reguł obiektywnej nauki, a po drugie, są wielkimi znawcami i miłośnikami Lasu. Ta książka dotyczy ekologii lasu, ekologii rozumianej jako nauka o fascynującej, różnorodnej, skomplikowanej sieci połączeń między organizmami a ich środowiskiem. Bardziej szczegółowo rzecz ujmując – autorzy starannie opisują różnorodne aspekty związane z obecnością martwego drzewa w lesie (głównie na przykładzie Puszczy Białowieskiej, choć nie tylko), cytując światowe badania naukowe poświęcone tej tematyce. Posługują się zarówno nomenklaturą ekologiczną, jak i leśną, bardzo przystępnie wyjaśniając laikom jedną i drugą w wyróżnionych ramkach. Tę książkę czyta się naprawdę z zapartym tchem. Moim zdaniem zawiera ona w sobie dokładnie tyle naukowej treści, ile potrzeba, żeby rzetelnie objaśnić opisywanie zagadnienia, a z drugiej strony, nie tylko nie zanudzić czytelnika, ale wręcz ogromnie zaintrygować. Jednym z ważniejszych poruszanych tematów jest znaczenie kornika drukarza w lasach, wyczerpująco opisane w oparciu o wyniki badań naukowych (w tym również własnych). Autorzy piszą, podsumowując ten wątek: „istotna jest bowiem rola tego i podobnych gatunków w prawidłowym funkcjonowaniu ekosystemów na terenach chronionych. Niestety, w Polsce taki punkt widzenia wciąż jeszcze odbierany jest jako co najmniej ‘kontrowersyjny’”. Jak na ironię, temat ten wydaje się jeszcze bardziej kontrowersyjny w tej chwili niż trzynaście lat temu, kiedy ta książka powstawała.

Warto przeczytać tę książkę z wielu powodów. Być może potencjalnego czytelnika zanęci chęć dowiedzenia się co to jest drzewo szczudlaste? Albo „leśne piastunki”? Na końcu książki Autorzy zamieścili „Apel do leśników”. Marzyłabym o tym, żeby studenci leśnictwa mieli tę książkę jako lekturę obowiązkową. Kto wie, może to się jeszcze stanie? Niestety, obecnie wielu leśników patrzy na las głównie przez pryzmat rosnących w nim drzew, postrzegając korniki (i inne owady zabijające drzewa) jako zagrożenie dla lasu. Myślę, że każdemu, nie tylko studentowi leśnictwa, przeczytanie tej książki pomogłoby spojrzeć na las nieco, a czasem może zupełnie inaczej. Las nie składa się wyłącznie z drzew i „szkodników”. Las składa się z misternej, skomplikowanej sieci biologicznych zależności, wśród których martwe drewno odgrywa niewiarygodnie wręcz ważną rolę. O czym oczywiście można się przekonać, czytając tę właśnie książkę.

dr Aleksandra Walczyńska, Wydział Biologii i Nauk o Ziemi UJ.

Link do książki na stronach WWF Polska