Wycinka w Puszczy Białowieskiej w latach 2015-2018 okiem satelity
Temat wycinek sanitarnych (przeciwko kornikowi) w Puszczy Białowieskiej i ich ekologicznych konsekwencji jest ciągle aktualny. W listopadowym numerze naukowego czasopisma Biological Conservation, prof. Grzegorz Mikusiński i współpracownicy przedstawili wyniki badań nad wycinką prowadzoną w latach 2015-2018, wykonanych na podstawie zdjęć satelitarnych. Przypominamy: pomimo, że takie wycinki stanowią bardzo poważne zagrożenie dla gatunków i siedlisk leśnych o wysokim priorytecie ochronnym (czyli np. siedlisk o wysokim poziomie różnorodności biologicznej, jak w Puszczy Białowieskiej), władze Ministerstwa Środowiska i Lasów Państwowych zdecydowały o przeprowadzeniu takiej akcji na wielką skalę w celu ograniczenia gradacji kornika drukarza.
W artykule pt. Is the impact of loggings in the last primeval lowland forest in Europe underestimated? The conservation issues of Białowieża Forest (Czy wpływ wycinki w ostatniej nizinnej puszczy w Europie jest niedoszacowany? Zagadnienia ochrony Puszczy Białowieskiej) autorzy przeanalizowali wpływ wycinki na przestrzenną strukturę Puszczy. Do tego celu wykorzystali zdjęcia satelitarne pochodzące z okresu od lipca 2015 r. do czerwca 2018. Na ich podstawie ocenili skalę wycinki w poszczególnych fragmentach Puszczy o różnych systemach zarządzania, a także w skali całego kompleksu. Łączna powierzchnia wykrytych zrębów wyniosła co najmniej 675 ha (to prawie 169-krotność powierzchni Rynku Głównego w Krakowie), w tym 229 ha (57 krakowskich Rynków) starodrzewia. Przyjmując założenie, że negatywny wpływ wycinki jest odczuwalny dla gatunków typowo leśnych w odległości do 100 m od krawędzi lasu powstałych w wyniku wycinki, autorzy obliczyli następnie, że wycinka miała bezpośredni (przez likwidację drzewostanu) lub pośredni (przez fragmentację lasów) wpływ na co najmniej 4073 ha lasów w Puszczy Białowieskiej. Innymi słowy, działania Lasów Państwowych doprowadziły do 26-procentowego wzrostu rozdrobnienia (tzw. fragmentacji) lasu w całym obszarze Natura 2000 Puszcza Białowieska. Autorzy konkludują, że wycinka silnie zmieniła strukturę i funkcjonowanie ekosystemu lasu w skali krajobrazu i w dużej mierze obniżyła wartość przyrodniczą tego cennego obszaru poprzez wzrost stopnia jego fragmentacji. Aby zapobiec dalszemu pogłębianiu tych negatywnych efektów, autorzy zdecydowanie apelują o umożliwienie naturalnej regeneracji drzew w miejscach wycinek, a także o powiększenie Białowieskiego Parku Narodowego, tak by objąć jego granicami całą Puszczę Białowieską.
Zobacz również: Apel dziekanów: Na 100-lecie Niepodległej – 100% Puszczy Białowieskiej Parkiem Narodowym.
Opracowanie: Krzysztof Kujawa
________________________________________________________________________________
dr hab. Krzysztof Kujawa pracuje w Instytucie Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN
Nauka dla Przyrody 